Hamilelik hem anne hem de bebeğin sağlığı için dikkatli olunması gereken bir dönem. Son yıllarda artan bilgi kirliliği ve sosyal medyada yayılan yanlış yönlendirmeler, anne adaylarını kararsız bırakabiliyor. Oysa hamilelik sürecinde doğru ve dengeli beslenme, doğrudan bebeğin gelişimini ve annenin doğuma kadar olan sürecini etkiliyor. Diyetisyen Deniz Ayşen Demir, hamilelikte beslenmeye dair doğru bilinen yanlışları ve bilimsel olarak önerilen yaklaşımı paylaşıyor.
Hamilelikte Günlük Beslenme Nasıl Olmalı?
Hamilelikte sağlıklı beslenmenin temeli, çeşitli ve dengeli bir diyetle her gün tüm besin gruplarından yeterli miktarda alınmasına dayanır. Tam tahıllı ekmek, bulgur, yulaf gibi kompleks karbonhidratlar; yumurta, iyi pişmiş kırmızı et, tavuk, balık ve kuru baklagiller gibi sağlıklı protein kaynakları mutlaka öğünlerde yer almalı.
Diyetisyen Deniz Ayşen Demir, “Sebze ve meyve seçiminde ise mevsim ürünleri tercih edilmeli, ek olarak pastörize yoğurt, süt, peynir tüketilmeli” diyerek temel ilkeleri sıralıyor.
Folik Asit ve Demir Alımı Hayati Öneme Sahip
Hamileliğin özellikle ilk 3 ayında folik asit alımı bebeğin sinir sistemi gelişimi açısından kritik rol oynar. Ispanak, brokoli, mercimek, portakal ve tam tahıllar folik asit açısından zengin kaynaklar. Aynı zamanda gebelikte demir ihtiyacı artar. Kansızlığı önlemek için kırmızı et, kuru üzüm, pekmez ve yeşil yapraklı sebzelere yönelmek gerekir.
Dyt. Deniz Ayşen Demir, “Demirin emilimini artırmak için C vitaminiyle birlikte tüketmek, örneğin kırmızı etin yanında limonlu salata tercih etmek faydalı olur” diyor.
Süt Ürünleri Kalsiyum Kaynağı, Su Tüketimi Olmazsa Olmaz
Bebeğin kemik gelişimi için gerekli olan kalsiyum süt, yoğurt, peynir, badem, susam ve brokoli gibi kaynaklardan alınmalı. Aynı zamanda yaz aylarında terleme yoluyla sıvı kaybı artacağı için anne adaylarının günlük 8–10 bardak su içmeleri gerekir.
“İki Kişilik Yemek” Yanılgısına Düşmeyin
Hamilelik döneminde en yaygın yanlışlardan biri “iki kişilik beslenmek gerektiği” düşüncesidir. Ancak bilimsel olarak bu dönemde yalnızca kaliteli besin ihtiyacı artar. Diyetisyen Deniz Ayşen Demir, “İlk 12 haftada ek kaloriye gerek yoktur. İkinci trimesterdan itibaren günde ortalama 300 kalorilik bir artış yeterli” diyerek bu yanlış algıya açıklık getiriyor.
Hangi Vitamin ve Mineraller Ön Planda?
Gebelikte alınması gereken temel vitamin ve mineraller;
• D vitamini ve kalsiyum: Kemik gelişimi
• Omega-3 yağ asitleri: Beyin ve göz gelişimi
• Folik asit: Sinir sistemi gelişimi
• Demir: Anemi riskinin önlenmesi
Diyetisyen Deniz Ayşen Demir, “Bu vitamin ve minerallerin takviye ya da doğal besin yoluyla yeterli miktarda alınması hem bebeğin sağlıklı gelişimi hem de annenin sağlığının korunması açısından gerekli” diyor.
Uzak Durulması Gereken Besinler
Gebelikte bazı gıdalar enfeksiyon riski nedeniyle önerilmez. Bunlar arasında çiğ veya az pişmiş et, deniz ürünleri, pastörize edilmemiş süt ürünleri, işlenmiş et ürünleri (salam, sucuk, sosis), çiğ yumurta içeren yiyecekler, cıva oranı yüksek balıklar (uskumru, ton balığı), aşırı kafein ve alkol yer alır. Ayrıca sebze ve meyvelerin iyi yıkanması da toksoplazma riskini azaltmak için çok önemli.
Öğün Düzeni Nasıl Olmalı?
Hamilelikte öğün düzeni hem kan şekerini dengelemek hem de ani açlık krizlerini önlemek adına büyük önem taşır. Genellikle 3 ana öğün ve 2 ara öğün önerilir. Demir, “Az az ve sık yemek mide bulantısını azaltır, metabolizmanın daha düzenli çalışmasına yardımcı olur” ifadesiyle bu sistemin avantajlarını vurguluyor.
Aşırı Kilo Alımının Riski Nedir?
Gebelikte fazla kilo almak hem anne hem de bebek için çeşitli sağlık riskleri doğurur. Gestasyonel diyabet, preeklampsi (yüksek tansiyon), doğumda zorlanma ve iyileşme sürecinde komplikasyonlar görülebilir.
Bebek açısından ise doğum kilosunun 4 kg üzeri olması (makrozomi), prematüre doğum riski ve ileriki yaşlarda obezite ihtimali artar. Diyetisyen Deniz Ayşen Demir, “Kilo takibi bu süreçte çok önemli, ideal kilo aralığı ve artışı mutlaka uzman kontrolünde izlenmeli” diyor.
Vejetaryen ya da Vegan Anne Adayları Nelere Dikkat Etmeli?
Bitkisel beslenen anne adayları yeterli protein, B12 vitamini, demir, kalsiyum ve omega-3 alımına ekstra dikkat etmeli. Özellikle B12 sadece hayvansal gıdalarda bulunduğundan, vegan bireyler takviye veya B12 ile zenginleştirilmiş ürünler tüketmeli.
Diyetisyen Deniz Ayşen Demir, “Vegan ya da vejetaryen beslenen anne adayları mutlaka bir diyetisyen eşliğinde beslenme planı oluşturmalı” diyerek bilinçli yaklaşımın önemine dikkat çekiyor.
Doğuma Hazırlıkta Beslenme Nasıl Olmalı?
Doğuma yaklaşan dönemde beslenme hem doğum sürecini kolaylaştırmak hem de emzirme dönemine güçlü bir başlangıç yapmak adına büyük önem taşır. Günlük enerji ihtiyacı yaklaşık 500 kalori artar. Protein ağırlıklı, demir destekli ve bol sıvı içeren bir beslenme planı önerilir. Dyt. Demir, “Basit şeker yerine meyve ve tam tahıllarla desteklenmiş öğünler, doğum öncesi hem enerjinizi korur hem iyileşme sürecine katkı sağlar” diyor.
Bilinçli Beslenme Sağlıklı Gebelik Demek
Hamilelikte doğru beslenme; annenin rahat bir gebelik geçirmesi, doğumun daha kolay olması ve bebeğin sağlıklı dünyaya gelmesi için vazgeçilmez. Çamlıca Erdem Hastanesi'nde görev yapan Diyetisyen Deniz Ayşen Demir, “Her gebelik farklıdır; bu nedenle kişiye özel beslenme planı oluşturmak, gelişigüzel öneriler yerine bilimsel yaklaşımlar tercih etmek en doğrusu” diyerek sağlıklı bir hamilelik için profesyonel destek çağrısında bulunuyor.
